Yen di Persimpangan: Normalisasi BoJ dan Risiko Carry Trade

Yen Jepun berada di persimpangan. Selepas bertahun-tahun memainkan dua peranan — aset selamat dan mata wang pembiayaan untuk carry trade — ia kini berdepan titik perubahan. BoJ membayangkan pengakhiran era kadar ultra rendah, jadi adakah yen akan kembali bersinar sebagai aset selamat atau kekal sebagai mata wang pembiayaan kegemaran dunia?

Haluan Bank Pusat yang Berbeza

Salah satu pemacu besar pergerakan terkini yen ialah perbezaan kadar faedah. Dalam beberapa tahun kebelakangan ini, Rizab Persekutuan AS (Fed) dan bank pusat lain menaikkan kadar dengan mendadak daripada hampir sifar, manakala BoJ kekal ultra-dovish. Jurang kadar yang luas ini menjadikan pinjaman dalam yen amat murah dan pegangan dolar lebih berbaloi, sekali gus menyemarakkan “carry trade”. Pelabur mengambil pinjaman yen berkos rendah untuk membeli dolar yang berpulangan lebih tinggi. Hasilnya? Yen melemah — menjelang akhir 2023 ia sekitar ¥150 bagi setiap dolar.

USD/JPY Menjejak Jurang Hasil AS–Jepun (2019–2025)

Sumber: TradingView. Semua indeks ialah pulangan keseluruhan dalam dolar AS. Prestasi lampau bukan penunjuk yang boleh dipercayai bagi prestasi masa depan. Data setakat 9 September 2025.

Seperti yang ditunjukkan oleh carta, USD/JPY meningkat apabila jurang hasil AS–Jepun melebar pada 2022, tetapi mula berbalik apabila BoJ memberi bayangan pengetatan dan hasil AS mencapai kemuncak pada 2023–2025.

Kini Jepun akhirnya mencatat inflasi, dan BoJ memberi isyarat perubahan dasar. Hanya bayangan pengetatan pun sudah menggerakkan yen — pada akhir 2023, sekadar cakap-cakap tentang menamatkan kadar negatif mencetuskan lonjakan kira-kira 2% berbanding dolar. Arus sedang berubah apabila Fed berhenti seketika dan Jepun beransur-ansur menuju normalisasi.

Status Aset Selamat: Hilang dan Pulih Semula

Yen sejak sekian lama dianggap aset selamat — mata wang yang dipercayai pelabur ketika badai global. Pelaburan luar negara Jepun boleh dibawa pulang ketika krisis. Dan bertahun-tahun hasil hampir sifar mendorong ramai untuk jual singkat yen; apabila dagangan itu dileraikan, desakan membeli yen lazimnya mengangkat nilainya.

Namun, aura aset selamat yen telah pudar. Ketika perang Ukraine pada 2022, yen susut nilai bukannya menguat. Lonjakan harga minyak (Jepun mengimport sebahagian besar minyaknya) melebar­kan defisit perdagangan dan menekan yen. Pada masa yang sama, kadar faedah AS yang tinggi menjadikan dolar lebih menarik daripada yen, walaupun sewaktu krisis.

Apabila jurang kadar AS–Jepun mula mengecil, yen berpotensi untuk mendapatkan semula peranan aset selamat secara beransur-ansur. Pedagang sudah pun memposisikan diri untuk pengukuhan yen — pertaruhan spekulatif semakin memihak kepada kenaikan yen. Jika BoJ menaikkan kadar walaupun sederhana, ia akan lebih mengembalikan tarikan aset selamat yen.

Risiko Carry Trade dan Kesan Berantai

Jika BoJ melengah­kan pengetatan, yen mungkin kekal lemah dan carry trade boleh berterusan lebih lama. Sebaliknya, kenaikan mengejut oleh BoJ atau kejutan global boleh melonjakkan yen apabila posisi carry trade dileraikan secara mendadak. Ia ibarat pegas yang diketatkan — pertaruhan sehala selama bertahun-tahun boleh memantul balik secara tiba-tiba, mengejutkan ramai pihak.

Lonjakan yen akan menekan pengeksport Jepun dan boleh mencetuskan volatiliti yang lebih meluas apabila pelabur melarikan diri daripada aset berisiko. Aset selamat lain seperti emas dan bon Perbendaharaan AS baru-baru ini lebih menonjol daripada yen, tetapi keadaan itu boleh berubah jika kadar Jepun meningkat. Dan jika pelaburan yang dibiayai yen di pasaran pesat membangun terungkai, pasaran tersebut juga akan terasa tekanannya. Halatuju yen membawa implikasi global.

Intisari Akhir: Mengapa Yen Penting Kini

Yen sedang memasuki era baharu. Ia bukan lagi pertaruhan sehala untuk keuntungan carry trade, dan status aset selamatnya mungkin menguat apabila Jepun menormalkan dasar. Bagi pelabur, pengukuhan yen secara mengejut boleh mengubah hala portfolio global — kedudukan luar negara tanpa lindung nilai mungkin berdepan kerugian mata wang, tetapi memegang sedikit yen atau aset berdenominasi yen boleh menjadi penampan. Kisah yen sedang berevolusi, dan kekal peka terhadap perubahan dasar BoJ serta pergerakan yen adalah kunci untuk mengemudi pasaran global pada masa hadapan.